سایت مرجع دانلود پایان نامه - تحقیق - پروژه

روابط متقابل بخش انرژی و اقتصاد کلان

 

(رویکرد سیستم دینامیک)

 

 

 

استاد راهنما:

 

دکتر داود منظور

 

 

 

استاد مشاور:

 

دکتر مهدی صادقی

 

 

 

تابستان ١٣٨٧

 

 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

 

 

 

 

 

چکیده

 

در این تحقیق در پی آن هستیم تا با بهره گرفتن از روش مدل‌سازی پویا، مدلی کلان انرژی در اقتصاد ایران طراحی نماییم. بخش‌های عمده این مدل عبارتند از بخش تولید شامل تولید ناخالص ملی، بخش مصرف شامل مصرف بخش خصوصی و دولتی، بخش مصرف انرژی شامل مصارف انرژی در بخش‌های صنعتی، کشاورزی و مسکونی و بخش سرمایه‌گذاری شامل سرمایه‌گذاری در بخش انرژی و سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌های اقتصاد.

 

در مدل طراحی شده، روابط علی ـ معلولی بین بخش انرژی و بخش‌های واقعی اقتصاد با بهره گرفتن از روش مدل‌سازی پویا شبیه‌سازی شده و سپس پارامترهای مدل با روش سابقه تاریخی نتایج مطلوب، کالیبره گردیده‌اند. پس از آن از طریق سه سناریو اثرات تغییر قیمت حامل‌های انرژی بر مصارف برق، گاز و نفت و همچنین میزان سرمایه‌گذاری در بخش‌های برق، گاز و نفت و رشد اقتصاد مورد بررسی قرار گرفته است. سه سناریوی فوق عبارتند از: الف) تثبیت قیمت حامل‌های انرژی، ب) افزایش قیمت حامل‌های انرژی با توجه به نرخ تورم، ج) تعیین قیمت حامل‌های انرژی با توجه به قیمت تمام شده و افزایش آنها با توجه به تورم. هر یک از این سناریوها چه اثراتی در پی خواهند داشت؟

 

مقایسه نتایج این سه سناریو نشان می‌دهد که هر سه سناریو مصرف و سرمایه‌گذاری در بخش انرژی را با شدتهای متفاوتی کاهش می‌دهند که شدت آنها از سنایوری الف تا ج بیشتر می‌گردد.

 

همچنین به این نتیجه رسیدیم که سه سناریو بر رشد اقتصاد اثرات متفاوتی دارند، بدین ترتیب که سناریوی ب رشد اقتصاد را از دو سناریوی دیگر در بلندمدت بیشتر افزایش می‌دهد. سناریوی ج در کوتاه مدت رشد اقتصاد را بیشتر از دو سناریوی دیگر افزایش می‌دهد ولی در بلندمدت اثر کمتری نسبت به دو سناریوی دیگر دارد.

 

 

 

کلیدواژه‌ها:

 

مدلسازی پویا، شبیه سازی، مدل کلان اقتصادی، مدل کلان انرژی

 

فهرست اجمالی

 

فصل ۱-    کلیات تحقیق ۱

 

فصل ۲-    آشنایی با تحلیل پویایی‌شناسی سیستمی ۶

 

فصل ۳-    مقایسه تحلیل پویایی‌شناسی سیستمی با اقتصادسنجی و بهینه‌سازی   ۳۱

 

فصل ۴-    مروری بر مدل‌های کلان انرژی در جهان و ایران ۶۶

 

فصل ۵-    ساختار مدل پیشنهادیو تخمین اولیه پارامترها ۹۹

 

فصل ۶-    کالیبراسیون پارامترها، بررسی نتایج و تحلیل حساسیت مدل   ۱۳۲

 

فصل ۷-    جمع بندی و پیشنهادها ۱۵۹

 

فصل ۸-    ضمیمه الف: مفاهیم مدل و مدل‌سازی و جایگاه روش پویایی شناسی سیستمی   ۱۶۷

 

فصل ۹-    ضمیمه ب: مدل‌سازی پویایی شناسی سیستمی در نرم افزار ithink یا STELLA  ۱۸۳

 

فهرست تفصیلی

 

فصل ۱-    کلیات تحقیق ۱

 

۱-۱-       کلیات تحقیق ۲

 

١-١-١-         تعریف مسأله  ۲

 

١-١-٢-        سؤالات اصلی تحقیق  ۳

 

١-١-٣-        سابقه و ضرورت انجام تحقیق  ۳

 

١-١-۴-        فرضیه‌ها ۴

 

۱-۱-۵-       هدف‌ها ۴

 

١-١-۶-        روش انجام تحقیق  ۵

 

١-١-۶-١-        روش و ابزار گردآوری اطلاعات   ۵

 

١-١-٧-        قلمرو تحقیق (زمانی، مکانی) ۵

 

فصل ۲-    آشنایی با تحلیل پویایی‌شناسی سیستمی ۶

 

۲-۱-       آشنایی با تحلیل پویایی‌شناسی سیستمی ۷

 

۲-۱-۱-       مراحل مختلف نظری تدوین مدل و فرایند مدل‌سازی پویایی‌شناسی سیستمی   ۱۰

 

۲-۱-۲-       نمودار علّی ـ معلولی مدل‌های ساده تک حلقوی و مدل‌های چند حلقوی   ۱۵

 

۲-۱-۳-       تعریف چند اصطلاح  ۱۷

 

۲-۱-۴-       نحوه نمایش مدل  ۱۸

 

۲-۱-۴-۱-       نمودار علی ـ معلولی  ۱۸

 

۲-۱-۴-۲-       نمودار حالت جریان  ۱۸

 

۲-۱-۴-۳-       نمایش مدل به صورت ریاضی  ۱۹

 

۲-۱-۵-       رویکردهای مختلف تحلیل پویایی‌شناسی سیستمی به مسأله تخمین پارامتر  ۱۹

 

۲-۱-۵-۱-       مکتب کلاسیک   ۲۰

 

۲-۱-۵-۲-       مکتب تمایل آماری  ۲۵

 

۲-۱-۶-       کالیبراسیون در مدل‌های تحلیل پویایی‌شناسی سیستمی   ۲۵

 

۲-۱-۶-۱-       روش‌های ابتکاری کالیبراسیون  ۲۶

 

۲-۱-۶-۲-       بررسی تطابق مدل با رفتار تاریخی در کالیبراسیون با بهره گرفتن از آمار‌های موجود ۲۸

 

۲-۱-۶-۳-       بررسی تطابق مدل با ساختار آن  ۲۸

 

فصل ۳-    مقایسه تحلیل پویایی‌شناسی سیستمی با اقتصادسنجی و بهینه‌سازی   ۳۱

 

۳-۱-       مقایسه تحلیل پویایی‌شناسی سیستمی با اقتصادسنجی ۳۲

 

۳-۲-       محدودیت‌های مدل سازی اقتصادسنجی ۴۵

 

۳-۲-۱-       تفاوت در منابع اطلاعاتی   ۵۲

 

۳-۲-۲-       تفاوت در درجه سختی   ۵۴

 

۳-۲-۳-       تفاوت در ساختار مدل  ۵۵

 

۳-۲-۴-       تفاوت در نوع معادلات   ۵۶

 

۳-۲-۵-       تفاوت در شکل تابع  ۵۶

 

۳-۲-۶-       تفاوت در انعکاس تأخیرها ۵۷

 

۳-۲-۷-       تفاوت در تخمین پارامتر  ۵۷

 

۳-۲-۸-       تفاوت در نحوه اعتبارسنجی   ۵۸

 

۳-۲-۹-       تفاوت در هدف   ۵۹

 

۳-۲-۱۰-     استفاده از تحلیل پویایی‌شناسی سیستمی در مدل‌های اقتصادی ـ آری یا خیر؟  ۶۲

 

فصل ۴-    مروری بر مدل‌های کلان انرژی در جهان و ایران ۶۶

 

۴-۱-       مروری بر تحقیقات کلان انرژی در جهان. ۶۷

 

۴-۱-۱-       سیستم مدل‌سازی ملی انرژی در آمریکا ،” NEMS”  ۶۷

 

۴-۱-۱-۱-       هدف مدل  ۶۷

 

۴-۱-۱-۲-       موضوعات قابل اجراء در مدل  ۶۸

 

۴-۱-۱-۳-       ساختار کلی مدل  ۶۸

 

۴-۱-۱-۴-       ساختار واحدی مدل  ۶۹

 

۴-۱-۲-       مدل جامع مصرف نهایی آسیای اقیانوسیه”AIM”  ۶۹

 

۴-۱-۲-۱-       هدف   ۶۹

 

۴-۱-۳-       سیستم مدل‌سازی جامع کانادایی (CIMS) 71

 

۴-۱-۳-۱-       هدف مدل  ۷۱

 

۴-۱-۳-۲-       ساختار کلی مدل  ۷۱

 

۴-۱-۴-       مدل کلان‌سنجی بخش انرژی یونان  ۷۳

 

۴-۱-۵-       مدل کشورهای تایلند، فیلیپین، اندونزی و مالزی   ۷۴

 

۴-۱-۶-       مدل انرژی ـ اقتصاد هند  ۷۴

 

۴-۲-       مدل‌های کلان انجام شده مشتمل بر بخش انرژی در ایران. ۷۶

 

۴-۲-۱-       پروژه‌ی پیوند  ۷۷

 

۴-۲-۲-       الگوی سازمان برنامه و بودجه (۱) ۷۸

 

۴-۲-۳-       الگوی سازمان برنامه و بودجه (۲) ۷۸

 

۴-۲-۴-       الگوهای فیروز وکیل  ۷۸

 

۴-۲-۵-       الگوهای حبیب آگهی   ۷۹

 

۴-۲-۶-       الگوی رابرت لونی   ۸۰

 

۴-۲-۷-       الگوی سازمان برنامه و بودجه (۳) ۸۰

 

۴-۲-۸-       الگوی آپادانا ۸۱

 

۴-۲-۹-       الگوی آق اولی و سیروس ساسان‌پور  ۸۲

 

۴-۲-۱۰-     مدل برنامه اول توسعه  ۸۳

 

۴-۲-۱۱-     الگوی بانک جهانی برای اقتصاد ایران  ۸۴

 

 

۴-۲-۱۲-     الگوی وزارت اقتصاد و دارایی (نو فرستی و عرب مازار)(۱) ۸۴

 

۴-۲-۱۳-     مدل برنامه‌ی دوم توسعه  ۸۶

 

۴-۲-۱۴-     الگوی وزارت اقتصاد و دارایی (نوفرستی و عرب مازار) (۲) ۸۸

 

۴-۲-۱۵-     الگوی بانک مرکزی (بیژن بید آباد) ۹۰

 

۴-۲-۱۶-     الگوی بانک مرکزی (کواک، مجرد و جمشیدی) ۹۲

 

۴-۲-۱۷-     الگوی سوم توسعه  ۹۴

 

فصل ۵-    ساختار مدل پیشنهادیو تخمین اولیه پارامترها ۹۹

 

۵-۱-       ساختار و ویژگی‌های کلی مدل. ۱۰۰

 

۵-١-١-        ویژگی‌های ساختار مدل  ۱۰۰

 

۵-۲-       روابط علی و معلولی مدل. ۱۰۱

 

۵-۲-۱-       تعریف نمادهای استفاده شده در مدل  ۱۰۳

 

۵-۳-       تصریح روابط ساختاری و تخمین اولیه پارامترهای مدل. ۱۰۵

 

۵-۳-۱-       بخش تقاضای کل  ۱۰۷

 

۵-۳-۱-۱-       مخارج مصرفی بخش خصوصی  ۱۰۷

 

۵-۳-۱-۲-       مخارج مصرفی بخش دولتی  ۱۰۹

 

۵-۳-۱-۳-       کل سرمایه‌گذاری  ۱۱۱

 

۵-۳-۱-۴-       خالص صادرات و واردات   ۱۱۴

 

۵-۳-۲-       بخش درآمدهای دولت   ۱۱۴

 

۵-۳-۲-۱-       مالیات   ۱۱۴

 

۵-۳-۲-۲-       درآمدهای نفتی  ۱۱۶

 

۵-۳-۳-       بخش انرژی   ۱۱۷

 

۵-۳-۳-۱-       تقاضای نفت   ۱۱۷

 

۵-۳-۳-۲-       تقاضای گاز ۱۱۹

 

۵-۳-۳-۳-       مصرف برق  ۱۲۱

 

۵-۳-۳-۴-       بخش سرمایه‌گذاری انرژی  ۱۲۶

 

۵-۳-۴-       جمعیت   ۱۳۱

 

فصل ۶-    کالیبراسیون پارامترها، بررسی نتایج و تحلیل حساسیت مدل   ۱۳۲

 

۶-۱-       کالیبراسیون پارامترها ۱۳۳

 

۶-۱-۱-       بیان ریاضی مدل  ۱۳۳

 

۶-۲-       بیان نتایج مدل. ۱۳۸

 

۶-۳-       شبیه سازی در چارچوب مدل. ۱۴۶

 

۶-۳-۱-       تغییر قیمت حامل‌های انرژی   ۱۴۶

 

۶-۳-۱-۱-       اثر افزایش قیمت نفت   ۱۵۳

 

فصل ۷-    جمع بندی و پیشنهادها ۱۵۹

 

فصل ۸-    ضمیمه الف: مفاهیم مدل و مدل‌سازی و جایگاه روش پویایی شناسی سیستمی   ۱۶۷

 

۸-۱-       مدل چیست؟. ۱۶۸

 

۸-۲-       هدف از ساخت مدل چیست؟. ۱۶۹

 

۸-۳-       معیارهای طبقه بندی مدل‌ها ۱۷۰

 

٨-٣-١-        طبقه بندی براساس نحوه مدل‌سازی   ۱۷۰

 

٨-٣-٢-        طبقه بندی براساس محتوا ۱۷۱

 

۸-۳-۳-       طبقه بندی براساس نوع کاربرد مدل‌ها ۱۷۲

 

۸-۴-       مدل‌های ریاضی ۱۷۳

 

٨-۴-١-        طبقه بندی براساس درجه قطعیت پارامترها و متغیرهای مدل  ۱۷۳

 

٨-۴-٢-        طبقه بندی براساس نوع برخورد با زمان  ۱۷۴

 

٨-۴-٣-        طبقه بندی براساس نوع روابط مدل  ۱۷۵

 

۸-۵-       اعتبار سنجی مدل. ۱۷۵

 

۸-۶-       تکنیک‌های مدل‌سازی ۱۷۶

 

فصل ۹-    ضمیمه ب: مدل‌سازی پویایی شناسی سیستمی در نرم افزار ithink یا STELLA  ۱۸۳

 

۹-۱-       مدل‌سازی پویایی شناسی سیستمی در نرم افزار ithink یا STELLA 184

 

۹-۱-۱-       مؤلفه‌های مدل  ۱۸۴

 

۹-۱-۲-       مدل‌سازی در ithink و STELLA  ۱۸۶

 

۹-۱-۳-       اصول مدل‌سازی   ۱۹۷

 

۹-۱-۴-       چهار روش کلی برای مدل‌سازی در ithink  ۱۹۹

 

۹-۱-۴-۱-       مدل‌های محرک ـ واکنش   ۱۹۹

 

۹-۱-۴-۲-       مدل خود بارگشت   ۲۰۲

 

۹-۱-۴-۳-       مدل هدف‌جو  ۲۰۴

 

۹-۱-۴-۴-       مدل‌ هدف‌ساز ۲۰۶

 

۹-۱-۵-       مثالها ۲۰۹

 

۹-۱-۵-۱-       تجزیه نمایی یک جسم  ۲۰۹

 

۹-۱-۵-۲-       سردشدن تدریجی  ۲۱۱

 

۹-۱-۶-       تابع‌ها در نرم افزار ithink  ۲۱۳
فهرست جدول‌ها

 

جدول (٢-۱):               مراحل نظری مدل‌سازی ۱۲

 

جدول (٢-۲):               ویژگی‌های نمودارهای علّی ـ معلولی و حالت ـ جریان. ۱۶

 

جدول (۵-۱):               تخمین اولیه پارامترهای معادله مخارج مصرفی بخش خصوصی ۱۰۹

 

جدول (۵-۲):               تخمین پارامترهای معادله مخارج مصرفی دولت. ۱۱۱

 

جدول (۵-۳):               تخمین پارامترهای معادله کل سرمایه‌گذاری ۱۱۳

 

جدول (۵-۴):               تخمین پارامترهای معادله درآمدهای مالیاتی ۱۱۵

 

جدول (۵-۵):                    تخمین پارامترهای معادله تقاضای نفت. ۱۱۹

 

جدول (۵-۶):               تخمین پارامترهای معادله تقاضای گاز. ۱۲۰

 

جدول (۵-۷):               تخمین پارامترهای تقاضای برق بخش مسکونی ۱۲۴

 

جدول (۵-۸):               تخمین پارامترهای تقاضای برق بخش صنعت. ۱۲۵

 

جدول (۵-۹):               تخمین پارامترهای تقاضای برق بخش کشاورزی ۱۲۵

 

 

 

جدول (۶-۱):               نتایج مدل کلان انرژی طراحی شده ۱۳۸

 

 

 

جدول (٨-۱):               فهرست تابع‌های نرم‌افزار ithink. 214

 

 

 

فهرست شکل‌ها

 

شکل (٨-۱):                نماد چهار متغیر مورد استفاده در ithink. 186

 

شکل (٨-۲):                نماد انتقال به حالت مدل‌سازی ۱۸۶

 

شکل (٨-۳):                متغیر حالت. ۱۸۷

 

شکل (٨-۴):                متغیر جریان. ۱۸۸

 

شکل (٨-۵):                انتخاب نوع متغیر جریان. ۱۸۹

 

شکل (٨-۶):                ابزار مبدل و ابزار ارتباط دهنده ۱۹۰

 

شکل (٨-۷):                بازه‌های زمانی جهت اجرای مدل. ۱۹۰

 

شکل (٨-۸):                نمادهای نمودار و جدول. ۱۹۱

 

شکل (٨-۹):                ارتباط در جهت عکس ۱۹۳

 

شکل (٨-۱۰):               نمادهای جابجایی، تغییر رنگ و پاک کردناجزای مدل. ۱۹۵

 

شکل (٨-۱۱):               نماد ابزارهای متن و بخش ۱۹۶

 

شکل (٨-۱۲):               بیان ریاضی مدل رشد جمعیت. ۱۹۷

 

شکل (٨-۱۳):               افزایش جمعیت بدلیل مهاجرت. ۲۰۰

 

شکل (٨-۱۴):               بیان ریاضی رشد جمعیت بدیل مهاجرت. ۲۰۲

 

شکل (٨-۱۵):               مدل خود بازگشت. ۲۰۳

 

شکل (٨-۱۶):               مدل هدف‌جو. ۲۰۵

 

شکل (٨-۱۷):               مدل هدف ساز. ۲۰۷

 

شکل (٨-۱۸):               بیان ریاضی رشد جمعیت در مدل هدف‌ساز. ۲۰۸

 

شکل (٨-۱۹):               نرخ تجزیه یک جسم. ۲۱۰

 

شکل (٨-۲۰):               بیان ریاضی مدل تجزیه نمایی یک جسم. ۲۱۱

 

شکل (٨-۲۱):               مدل روند کاهش دما تا رسیدن به دمای مطلوب. ۲۱۲

 

شکل (٨-۲۲):               بیان ریاضی مدل کاهش دما تا رسیدن به دمای مطلوب. ۲۱۳

 

شکل (٨-۲۳):               مدلی جهت محاسبه میزان مبلغ قسط ماهانه یک وام. ۲۱۶

 

شکل (٨-۲۴):               مدلی جهت محاسبه ارزش فعلی ۲۱۷

 

 

 

فهرست نمودارها

 

نمودار (٢-۱):               مراحل مدل‌سازی پویایی‌شناسی سیستمی ۱۱

 

نمودار (٢-۲):               مدل چرخه سه مرحله‌ای ۱۴

 

نمودار (٢-۳):               متغیر حالت و متغیرهای نرخ ۱۵

 

نمودار (٢-۴):               زمان حایل ۱۷

 

نمودار (٢-۵):               نمودار حالت ـ جریان افزایش جمعیت. ۱۹

 

 

 

نمودار (۴-۱):               ساختار مدل مصرف نهایی AIM 70

 

 

 

نمودار (۵-۱):               بخش Interface مدل کلان انرژی طراحی شده ۱۰۱

 

نمودار (۵-۲):            بخش مدل و روابط علی و معلولی درمدل کلان انرژی طراحی شده ۱۰۲

 

نمودار (۵-۳):               بخش شبیه سازی در مدل کلان انرژی طراحی شده ۱۰۳

 

نمودار (۵-۴):               بخشهای مجزا شده در مدل کلان انرژی طراحی شده ۱۰۶

 

نمودار (۵-۵):               بخش تقاضای کل در مدل. ۱۰۷

 

نمودار (۵-۶):               اجزای تشکیل دهنده مصرف بخش خصوصی ۱۰۹

 

نمودار (۵-۷):               اجزای تشکیل دهنده مصرف بخش دولتی ۱۱۰

 

نمودار (۵-۸):               کل سرمایه‌گذاری در اقتصاد. ۱۱۲

 

نمودار (۵-۹):               کل سرمایه‌گذاری بخش انرژی ۱۱۲

 

نمودار (۵-۱۰):               رابطه اجزای مخارج سرمایه‌گذاری معمولی ۱۱۳

 

نمودار (۵-۱۱):               بخش‌های صادرات و واردات. ۱۱۴

 

نمودار (۵-۱۲):               درآمدهای مالیاتی دولت. ۱۱۵

 

نمودار (۵-۱۳):               بیان درآمدهای حقیقی نفتی دولت بصورت تابعی از زمان. ۱۱۷

 

نمودار (۵-۱۴):               رابطه اجزای تشکیل دهنده تقاضای نفت. ۱۱۸

 

نمودار (۵-۱۵):               بیان قیمت نفت بصورت تابعی از زمان. ۱۱۹

 

نمودار (۵-۱۶):               رابطه اجزای تشکیل دهنده تقاضای گاز. ۱۲۰

 

نمودار (۵-۱۷):               مصرف کلی برق (مجموع مصرف سه بخش مسکونی، صنعتی و کشاورزی) ۱۲۲

 

نمودار (۵-۱۸):               تقاضای برق بخش مسکونی ۱۲۲

 

نمودار (۵-۱۹):               بیان قیمت برق مسکونی بصورت تابعی از زمان. ۱۲۲

 

نمودار (۵-۲۰):               تقاضای برق بخش صنعت. ۱۲۳

 

نمودار (۵-۲۱):               بیان قیمت برق صنعتی بصورت تابعی از زمان. ۱۲۳

 

نمودار (۵-۲۲):               تقاضای برق بخش کشاورزی ۱۲۳

 

نمودار (۵-۲۳):               بیان قیمت برق کشاورزی بصورت تابعی از زمان. ۱۲۴

 

نمودار (۵-۲۴):               کل مصرف انرژی ۱۲۶

 

نمودار (۵-۲۵):               محاسبه سرمایه‌گذاری مورد نیاز در بخش نفت. ۱۲۸

 

نمودار (۵-۲۶):               محاسبه سرمایه‌گذاری مورد نیاز در بخش گاز. ۱۲۹

 

نمودار (۵-۲۷):               محاسبه سرمایه‌گذاری مورد نیاز در بخش برق ۱۳۰

 

نمودار (۵-۲۸):               نحوه رشد جمعیت در مدل. ۱۳۱

 

 

 

نمودار (۶-۱):               تولید ناخالص ملی و رشد آن. ۱۴۰

 

نمودار (۶-۲):               رشد جمعیت. ۱۴۱

 

نمودار (۶-۳):               مصرف حقیقی بخش دولتی ۱۴۱

 

نمودار (۶-۴):               مصرف بخش خصوصی بجز انرژی ۱۴۲

 

نمودار (۶-۵):               سرمایه‌گذاری کل بجز بخش انرژی ۱۴۲

 

نمودار (۶-۶):               سرمایه‌گذاری کل بخش انرژی ۱۴۲

 

نمودار (۶-۷):               سرمایه‌گذاری بخش گاز. ۱۴۳

 

نمودار (۶-۸):               سرمایه‌گذاری بخش برق ۱۴۳

 

نمودار (۶-۹):               سرمایه‌گذاری بخش نفت. ۱۴۳

 

نمودار (۶-۱۰):               مصرف انرژی گاز طبیعی در اقتصاد. ۱۴۴

 

نمودار (۶-۱۱):               مصرف فرآورده‌های نفتی در اقتصاد. ۱۴۴

 

نمودار (۶-۱۲):               خالص درآمدهای مالیاتی دولت. ۱۴۴

 

نمودار (۶-۱۳):               مصرف انرژی الکتریسیته توسط بخش کشاورزی ۱۴۵

 

نمودار (۶-۱۴):               مصرف انرژی الکتریسیته توسط بخش صنعت. ۱۴۵

 

نمودار (۶-۱۵):               مصرف انرژی الکتریسیته توسط بخش مسکونی ۱۴۵

 

نمودار (۶-۱۶):               بخش شبیه سازی در مدل کلان انرژی طراحی شده ۱۴۶

 

نمودار (۶-۱۷):               افزایش GDP از سناریوی اول تا سوم. ۱۴۸

 

نمودار (۶-۱۸):               کاهش مصرف برق در بخش کشاورزی از سناریوی اول تا سوم. ۱۴۸

 

نمودار (۶-۱۹):               کاهش مصرف برق در بخش صنعتی از سناریوی اول تا سوم. ۱۴۹

 

نمودار (۶-۲۰):               کاهش مصرف برق در بخش مسکونی از سناریوی اول تا سوم. ۱۴۹

 

نمودار (۶-۲۳):               کاهش سرمایه‌گذاری کل در بخش انرژی از سناریوی اول تا سوم. ۱۵۱

 

نمودار (۶-۲۴):               کاهش سرمایه‌گذاری در بخش گاز از سناریوی اول تا سوم. ۱۵۱

 

نمودار (۶-۲۵):               کاهش سرمایه‌گذاری در بخش برق از سناریوی اول تا سوم. ۱۵۲

 

نمودار (۶-۲۶):            کاهش سرمایه‌گذاری در بخش نفت در کوتاه مدت در سناریوی سومنسبت به اول و برعکس در بلند مدت      ۱۵۲

 

نمودار (۶-۲۷):               افزایش رشد تولید ناخالص ملی در کوتاه مدت در سناریوی سومنسبت به اول و برعکس در بلند مدت      ۱۵۳

 

نمودار (۶-۲۸):               اعمال افزایش قیمت نفت از سال ١٣٨۴. ۱۵۳

 

نمودار (۶-۲۹):               تغییرات GDP پس از افزایش قیمت نفت از سال ١٣٨۴. ۱۵۴

 

نمودار (۶-۳۰):               تغییرات مصرف فرآورده‌های نفتی پس از افزایش قیمت نفت از سال ١٣٨۴. ۱۵۴

 

نمودار (۶-۳۱):               تغییرات در مصرف کل انرژی پس از افزایش قیمت نفت از سال ١٣٨۴. ۱۵۵

 

نمودار (۶-۳۲):               تغییرات مصرف بخش دولتی پس از افزایش قیمت نفت از سال ١٣٨۴. ۱۵۵

 

نمودار (۶-۳۳):               تغییرات مصرف بخش خصوصی پس از افزایش قیمت نفت از سال ١٣٨۴. ۱۵۶

 

نمودار (۶-۳۴):               تغییرات سرمایه‌گذاری غیر از انرژی پس از افزایش قیمت نفت از سال ١٣٨۴. ۱۵۶

 

نمودار (۶-۳۵):               تغییرات درآمدهای مالیاتی بخش دولتی پس از افزایش قیمت نفت از سال ١٣٨۴. ۱۵۷

 

نمودار (۶-۳۶):               تغییرات سرمایه‌گذاری بخش انرژی پس از افزایش قیمت نفت از سال ١٣٨۴. ۱۵۷

 

نمودار (۶-۳۷):               تغییرات سرمایه‌گذاری بخش نفت پس از افزایش قیمت نفت از سال ١٣٨۴. ۱۵۸

 

نمودار (۶-۳۸):            تغییرات رشد اقتصاد پس از افزایش قیمت نفت از سال ١٣٨۴. ۱۵۸

 

 

 

نمودار (٧-۱):               کاهشرشد تولید ناخالص ملی با افزایش قیمت‌های انرژی ۱۶۱

 

نمودار (٧-۲):            کاهش تولید ناخالص ملی با افزایش قیمت‌های انرژی ۱۶۱

 

نمودار (٧-۳):               کاهشمصرف انرژی بخش خصوصی با افزایش قیمت‌های انرژی ۱۶۱

 

نمودار (٧-۴):               کاهشمصرف بخش خصوصی با افزایش قیمت‌های انرژی ۱۶۲

 

نمودار (٧-۵):               کاهش مصرف گاز طبیعی با افزایش قیمت گاز. ۱۶۲

 

نمودار (٧-۶):               کاهش مصرف مشتقات نفتی با افزایش قیمت نفت. ۱۶۳

 

نمودار (٧-۷):               کاهش مصرف الکتریسیته در بخش مسکونی با افزایش قیمت الکتریسیته. ۱۶۳

 

نمودار (٧-۸):               کاهش مصرف الکتریسیته در بخش صنعتی با افزایش قیمت الکتریسیته. ۱۶۳

 

نمودار (٧-۹):            کاهش مصرف الکتریسیته در بخش کشاورزی با افزایش قیمت الکتریسیته. ۱۶۴

 

نمودار (٧-۱۰):               سرمایه گذاری مورد نیاز برای تولید گاز با افزایش قیمت گاز. ۱۶۴

 

نمودار (٧-۱۱):               کاهش مصرف مشتقات نفتی با افزایش قیمت نفت. ۱۶۴

 

نمودار (٧-۱۲):               کاهش سرمایه گذاری مورد نیاز برای تولید الکتریسیته با افزایش قیمت الکتریسیته. ۱۶۵

 

نمودار (٧-۱۳):               کاهش کل سرمایه‌گذاری مورد نیاز در انرژی با افزایش قیمت‌های انرژی ۱۶۵

 

نمودار (٧-۱۴):               کاهش کل سرمایه‌گذاری در اقتصاد با افزایش قیمت‌های انرژی ۱۶۵

 

 

 

نمودار (٨-۱):               مراحل ساختن یک مدل. ۱۸۵

 

نمودار (٨-۲):               نمودار رشد جمعیت. ۱۹۱

 

نمودار (٨-۳):               تشکیل یک تابع گرافیکی ۱۹۴

 

نمودار (٨-۴):               رشد جمعیت پس از اعمال ارتباط در جهت عکس ۱۹۴

 

نمودار (٨-۵):               تابع گرافیکی نرخ مهاجرت. ۲۰۰

 

نمودار (٨-۶):               رشد جمعیت بوسیله مهاجرت. ۲۰۱

 

نمودار (٨-۷):               تابع گرافیکی نرخ خالص تولد. ۲۰۳

 

نمودار (٨-۸):               رشد جمعیت در حالت ارتباط بین نرخ خالص تولد و سطح جمعیت. ۲۰۴

 

نمودار (٨-۹):               رشد جمعیت با توجه به یک هدف. ۲۰۶

 

نمودار (٨-۱۰):               تابع گرافیکی رابطه بین تراکم جمعیت و جمعیت هدف. ۲۰۷

 

نمودار (٨-۱۱):               تابع گرافیکی تغییر مساحت محیط ۲۰۸

 

نمودار (٨-۱۲):               رشد جمعیت تا رسیدن به هدف مورد نظر. ۲۰۸

 

نمودار (٨-۱۳):               روند تجزیه نمایی یک جسم. ۲۱۰

 

نمودار (٨-۱۴):               روند کاهش دما تا رسیدن به دمای مطلوب. ۲۱۲

 

نمودار (٨-۱۵):               روند افزایش ارزش فعلی (NPV) 217

 

۱-۱-۱-   تعریف مسأله

 

مدل سازی در تصمیمات اقتصادی دارای جایگاه ویژه‌ای است و می‌تواند روابط دنیای اطرافمان را بصورت نمادین به ما نشان دهد و قدرت تصمیم گیری صحیح را ارتقا بخشد. هدف از مدل سازی رسیدن به اهدافی خاص است که اگر برنامه فوق بدرستی نتواند شرایط محیطی را بررسی نماید برنامه‌ریز را دچار خطا خواهد کرد و پیشنهاداتی که از این طریق داده شود به هدف مورد نظر منتهی نخواهد گردید. در کشورهای کمتر توسعه یافته و از جمله ایران به مدل سازی به عنوان ابزاری مطمئن و دقیق نگریسته نمی‌شود و تصمیم گیران اقتصادی به پیشنهادات برنامه‌ریزان توجه اساسی نمی‌کنند. علت این امر را می‌توان در اشتباهات فراوان و عدم جامعیت و پویایی مدل‌های ارائه شده دانست، که خصوصا در مدل‌های اقتصادی این مشکل مشهود است.

 

اتخاذ تصمیم‌های سیاستی در سطح کلان اقتصاد انرژی بدون در نظر گرفتن جنبه‌های عرضه و تقاضای انرژی، بصورت پویا و اثرات آنها در بخش‌های مختلف اقتصاد دارای نااطمینانی فراوانی است که مدل‌های ایستا نمی‌توانند به طور کامل آن را برطرف کنند.مدل‌های پویا که بصورت سیستمی و همه جانبه به جنبه‌های مختلف موضوع می‌پردازند می‌توانند اطمینان تصمیم گیران اقتصادی در بخش انرژی را به خود جلب نموده و با ارائه نمایی روشن و واضح از عواقب و اثرات تصمیمات سیاستی در سطح کلان اقتصاد، آنها را به سوی اهداف کلان اقتصادی هدایت کنند. این مدل‌ها می‌توانند پیامدهای تصمیماتی از قبیل وضع مالیاتها، تعرفه ‌ها و یارانه‌های مختلف بر بخش انرژی را بیان نموده و اثرات تغییرات متغیرهای کلان اقتصاد را بر این بخش مورد بررسی قرار دهند.